Już od września wejdą w życie pierwsze zmiany przepisów, które mają na celu zapobieganie oszustwom i uchylaniu się od obowiązków podatkowych oraz ograniczenie konsekwencji nieświadomego udziału podatników w przestępczych działaniach innych podmiotów. Z uwagi na restrykcyjny charakter, wiele z wprowadzonych regulacji wpłynie w istotny sposób na bieżącą działalność przedsiębiorstw, w szczególności na sposób rozliczeń za pośrednictwem rachunków bankowych. Warto już dziś się do nich przygotować.
Biała lista podatników
Do końca sierpnia 2019 r. funkcjonujące obecnie dwa wykazy podatników zostaną połączone w jeden, elektroniczny wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, który będzie obejmował informacje dotyczące zarejestrowania lub wyrejestrowania podatnika, jego status na potrzeby VAT („podatnik VAT czynny” lub „podatnik VAT zwolniony”), a także – co szczególnie ważne – informacje o należących do podatnika rachunkach bankowych.
Wskazać należy, że rachunek bankowy, który będzie ujawniony w wykazie musi być rachunkiem rozliczeniowym związanym z rachunkiem VAT, otwartym na potrzeby działalności gospodarczej i zweryfikowanym poprzez mechanizm STIR. Jako że na ten moment weryfikacja STIR może dotyczyć przede wszystkim rachunków w bankach krajowych i krajowych oddziałach banków zagranicznych, podatnicy nieposiadający w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej będą w praktyce zobowiązani do założenia takich rachunków. W przyszłości będą oni mogli złożyć do organów podatkowych wniosek o zwrot poniesionych kosztów obsługi rachunku.
Wykaz podatników będzie dostępny w BIP Ministerstwa Finansów oraz za pomocą CEIDG i powinien zostać sprawdzony pod kątem aktualności przez każdego przedsiębiorcę. W niedługim czasie każdy będzie miał obowiązek sprawdzić status każdego ze swoich kontrahentów i zostanie zobowiązany do dokonywania większych płatności na rzecz podatników VAT czynnych wyłącznie na rachunki bankowe ujawnione w wykazie.
Obowiązkowy split-payment
Ponadto, od dnia 1 listopada 2019 r. zostaną wprowadzone zmiany w zakresie stosowanego obecnie mechanizmu odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych (tzw. reverse chargé). Rozliczający się w ten sposób podatnicy dokonujący dostaw wybranych towarów i usług będą zobowiązani do stosowania mechanizmu podzielonej płatności (tzw. split payment).
Obowiązek zastosowania split-payment powstanie w odniesieniu do transakcji podlegających podatkowi VAT w Polsce, zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami (B2B), jeżeli w danym miesiącu ich wartość przekroczy 15.000 PLN (netto 12.000 PLN) i jeżeli dotyczyć będą dostaw towarów i usług wymienionych w nowym Załączniku nr 15 do ustawy.
Zmiany będą dotyczyły m.in. dostaw następujących towarów i usług:
- wyroby stalowe, metale szlachetne, metale nieżelazne;
- odpady, złom, surowce wtórne;
- elektronika, w szczególności: procesory, smartfony, telefony, tablety, netbooki, laptopy, konsole do gier, atramenty, tonery, dyski twarde;
- paliwa do samochodów, paliw i olejów smarowych;
- prawa do emisji gazów cieplarnianych;
- usługi budowlane;
- węgiel;
- sprzedaż części samochodowych i motocyklowych.
W tym względzie przedsiębiorcy powinni zweryfikować, czy dostarczane lub nabywane przez nich towary lub usługi kwalifikują się do którejś z kategorii wskazanych w ustawie. Gdyby tak było, to u dostawcy pojawi się obowiązek poinformowania odbiorcy o obligatoryjnym zastosowaniu płatności dzielonej poprzez dodanie na fakturze wzmianki „mechanizm podzielonej płatności”. Warto mieć przy tym na uwadze, że brak odpowiedniej wzmianki na fakturze skutkować będzie dla dostawcy dodatkowymi sankcjami w postaci dodatkowego zobowiązania wynoszącego 30% wykazanego podatku dotyczącego dostaw podlegających mechanizmowi split-payment oraz ewentualną odpowiedzialnością karną skarbową osób odpowiedzialnych za takie zaniechanie.
Z kolei u odbiorcy pojawi się obowiązek zastosowania tego mechanizmu bez względu na treść informacji zawartej na fakturze. Zastosowanie procedury pomimo braku informacji na fakturze uchroni dostawcę przed zastosowaniem sankcji w postaci dodatkowego zobowiązania w VAT. Z kolei niezastosowanie mechanizmu skutkować będzie dla odbiorcy sankcją w postaci dodatkowego zobowiązania wynoszącego 30% wykazanego podatku dotyczącego dostaw podlegających mechanizmowi split-payment. Sankcja nie wystąpi jedynie w przypadku, gdy podatek zostanie prawidłowo rozliczony przez dostawcę towarów lub usług.
W efekcie, wszelkie dokonywane pomiędzy kontrahentami płatności dotyczące towarów wrażliwych będą musiały być przekazywane pomiędzy rachunkami VAT (rachunkami ROR powiązanymi z rachunkiem VAT), gdyż tylko takie rachunki umożliwią zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności.
Przyszłe zmiany dotyczące rozpoznawania kosztów i odpowiedzialności za zobowiązania w VAT
Od 1 stycznia 2020 r. w życie wejdą regulacje dotyczące ujmowania w kosztach podatkowych wydatków przekraczających 15.000 PLN. Od tego dnia podatnik nie będzie mógł zaliczyć takich wydatków do kosztów uzyskania przychodu jeśli dokona przelewu na rzecz zarejestrowanego podatnika VAT na rachunek bankowy, który nie został ujawniony w wykazie podmiotów i nie powiadomi o tym organów podatkowych w ciągu 3 dni od dokonania przelewu.
Co więcej, zgodnie ze zmianami w Ordynacji podatkowej, odbiorca towarów lub usług będzie solidarnie odpowiedzialny z zarejestrowanym na potrzeby VAT dostawcą towarów lub usług za zaległości podatkowe takiego dostawcy, jeśli dokona na jego rzecz przelewu środków na rachunek, który nie figuruje w wykazie podmiotów i nie powiadomi o tym organów podatkowych w ciągu 3 dni od dokonania przelewu.
Zmiany te będą istotne z punktu widzenia podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, dlatego konieczne jest przygotowanie się do nowych regulacji i przemyślenie odpowiednich procedur pozwalających ograniczyć odpowiedzialność za naruszenia kontrahenta, który nie ujawnił rachunku bankowego w wykazie czy nieprawidłowo opisał fakturę.
Z naszej strony służymy Państwu wszelkim wsparciem.
Marta Ignasiak – Doradca Podatkowy