COVID-19 wpływa już na wszystkie sfery życia, nie tylko prywatnego, ale może i przede wszystkim gospodarczego. W tym kontekście, rząd próbując zapewnić przedsiębiorcom stosowną ochronę pracuje obecnie nad rozwiązaniami określonymi jako „Tarcza Antykryzysowa”. Z uwagi na dynamiczną sytuację związaną z rozwojem epidemii, jak również z nowymi pomysłami i propozycjami regulacji – kwestia proponowanych zmian zmienia się równie szybko. W niniejszej informacji postaramy się skupić wyłącznie jednak na najważniejszych rozwiązaniach, z którymi powinni zapoznać się menadżerowie spółek. Rozwiązania te wymagają szerszego omówienia.

Całościowe omówienie wszystkich regulacji mogą Państwo znaleźć na stronie internetowej SDZLEGAL Schindhelm: NEWSLETTER TARCZA ANTYKRYZYSOWA

1. Brak odpowiedzialności członków zarządu za odstąpienie od dochodzenia roszczeń z umów, udzielanych w trybie zamówienia publicznego względem kontrahentów, w związku z COVID-19

Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: „Tarcza Antykryzysowa”) wprowadza nie tylko rozwiązania zmierzające do zapewnienia płynności prowadzonych działalności gospodarczych, ale również zwalnia członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej z odpowiedzialności za niedochodzenie roszczeń od wykonawców powstałych w związku z niewykonanie lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z COVID – 19. Tożsama ochrona została przyznana również zarządcom w przypadku kiedy ci, zdecydowali się na zmianę umowy o zamówienie publiczne, tak aby zminimalizować skutki COVID – 19 w ramach bieżącej relacji handlowej na warunkach określonych w art. 15r. Tarczy Antykryzysowej.

W kontekście powyższego:

1. wyłącza się możliwość zastosowania art. 296 § 1 k.k. (przestępstwo karalnej niegospodarności) do członka zarządu, który nie ustalił lub powstrzymał się od dochodzenia od wykonawców należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z COVID-19, lub dokonał zmiany takiej umowy z zachowaniem regulacji art. 15r Tarczy Antykryzysowej;
2. niezależnie od postanowień lit. a) powyżej, członek zarządu nie będzie mógł zostać, za swoje działania, pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej względem spółki na podstawie art. 293 § 1 k.s.h. albo art. 483 § 1 k.s.h.

Zwracamy jednakże uwagę, że wskazane ograniczenia odpowiedzialności aktualizują się zgodnie z regulacjami Tarczy Antykryzysowej tylko i w przypadku, gdy przedmiotem „postępowania” członka zarządu są umowy udzielane w trybie zamówienia publicznego oraz jeżeli zachowanie członka zarządu będzie zgodne z odpowiednimi regulacjami Tarczy Antykryzysowej.

By tak się stało, strony umowy muszą potwierdzić wpływ okoliczności związanych z epidemią koronawirusa na należyte wykonanie tej umowy poprzez wzajemne poinformowanie się oraz dołączenie stosownych oświadczeń i dokumentów to potwierdzających (np. nieobecności pracowników, którzy uczestniczą lub mogliby uczestniczyć przy realizacji umowy, lecz pozostają na obowiązkowej). Udokumentować trzeba właściwe decyzje inspekcji sanitarnej, polecenia organów administracji rządowej czy też wstrzymanie dostaw lub trudności w realizacji usług transportowych, także jeżeli dotyczy to podwykonawców i dalszych podwykonawców. Strony mogą zażądać dodatkowych oświadczeń potwierdzających wpływ sytuacji epidemiologicznej na wykonanie zobowiązania.

Po otrzymaniu dokumentów, strona w ciągu 14 dni przekazuje drugiej stronie swoje stanowisko
w sprawie wraz z uzasadnieniem. Zamawiający po stwierdzeniu wpływu lub możliwości wpływu okoliczności związanych z rozprzestrzenianiem się COVID-19 na należyte wykonanie umowy może po uzgodnieniu z wykonawcą dokonać zmiany umowy, w szczególności poprzez zmianę terminu wykonania całości lub części umowy, czasowe zawieszenie jej wykonania, zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych oraz zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy – o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy. Wykonawca i podwykonawca, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie łączącej ich umowy, która jest związana z wykonaniem zamówienia publicznego lub jego części, uzgadniają odpowiednią zmianę tej umowy, w szczególności mogą zmienić termin wykonania umowy lub jej części, czasowo zawiesić wykonywanie umowy lub jej części, zmienić sposób wykonywania umowy lub zmienić zakres wzajemnych świadczeń.

2. Przesunięty obowiązek na zgłoszenie informacji do Centralnego Rejestru Beneficjenta Rzeczywistego

Wedle obecnych regulacji, spółki prawa handlowego zobowiązane są do zgłoszenia do dnia 13 kwietnia 2020 r. informacji o swoim beneficjencie rzeczywistym (beneficjentach rzeczywistych) w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych („CRBR”). W tym zakresie co prawda zgłoszenie dokonywane jest za pomocą systemu teleinformatycznego, jednakże ustawodawca nie wykluczył możliwości wpływu COVID-19 również na tę sferę. W szczególności związane jest to z ograniczoną mobilnością osób uprawnionych i jednocześnie zobowiązanych do dokonania zgłoszenia. Tym samym, postuluje się przedłużenie okresu na dokonanie zgłoszenia informacji o beneficjencie rzeczywistym do CRBR do dnia 13 lipca 2020 r. (tj. o 3 kolejne miesiące).

3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może przesunąć terminy na sprawozdawczość finansową spółek prawa handlowego oraz innych podmiotów

Tarcza Antykryzysowa w projektowanym art. 15zzh wskazuje, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, minister właściwy do spraw finansowych publicznych, w drodze rozporządzenia, może określić inne terminy wypełniania obowiązków określonych w ustawie rachunkowości, co dotyczy w szczególności obowiązków w zakresie sprawozdawczości finansowej podmiotów oraz terminów zatwierdzenia poszczególnych dokumentów.

W przypadku gdy minister właściwy do spraw finansów publicznych określi w rozporządzeniu nowy termin wypełniania obowiązków w zakresie zatwierdzenia sprawozdań finansowych, przypadający później niż 6 miesięcy po upływie roku obrotowego, zgromadzenie właścicielskie (walne zgromadzenia albo zgromadzenie wspólników) spółki powinno odbyć się najpóźniej w dniu wskazanym w tym rozporządzeniu.

Ministerstwo Finansów poinformowało na twitterze o planie wydłużenia terminów dotyczących sprawozdawczości finansowej. Należy zatem oczekiwać stosownego rozporządzenia w tej sprawie z konkretnymi datami.

4. Zmiana terminu na uchwałę dotyczącą polityki wynagrodzeń w spółkach publicznych

W trend przekładania poszczególnych obowiązków, narzuconych przez ustawodawcę spółkom prawa handlowego, wpisuje się również decyzja o odroczeniu uchwalenia regulaminu polityki wynagrodzeń w spółkach publicznych. Nie powinno ulegać wątpliwościom, iż przedsiębiorcy obecnie ścierają się z wieloma poważniejszymi problemami. I tak, w Tarczy Antykryzysowej znalazło się rozwiązanie przyznające ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia, określenia innego terminu podjęcia przez walne zgromadzenie spółki publicznej uchwały w sprawie polityki wynagrodzeń członków zarządu i rady nadzorczej. Postuluje się przesunięcie tego obowiązku do końca sierpnia.

5. Zmiany w zakresie odbywania posiedzeń przez zarząd i radę nadzorczą spółki kapitałowej

Tarcza Antykryzysowa wprowadza możliwość odbywania posiedzeń przez zarządy i rady nadzorcze spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość (w trybie tele- albo wideokonferencji).

Zgodnie z projektowanym art. 13 Tarczy Antykryzysowej w posiedzeniu zarządu, zarówno spółki z o.o., jak i akcyjnej, będzie można uczestniczyć przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumienia się na odległość. Zarząd będzie mógł również podejmować uchwały w trybie obiegowym, jak i jego członkowie będą uprawnienie do oddawania głosów za uchwałami za pośrednictwem innego członka zarządu. Zasadniczo przedstawiony sposób procedowania zarządu wynikał będzie z mocy prawa, a dopiero umowa spółka będzie mogła go ograniczać, czy wyłączyć pozostając przy tradycyjnych posiedzeniach.

Tożsame możliwości zostaną zapewnione radom nadzorczym. Tarcza Antykryzysowa przy okazji wprowadzanych zmian postuluje również usunięcie dotychczas istniejących ograniczeń dotyczących zakazu podejmowania uchwał w trybie pisemnym lub za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, w przypadku gdy dotyczyły one wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania zarządu oraz odwołania i zawieszania w czynnościach tych osób.

6. Walne zgromadzenie przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej

Dopuszcza się wzięcie udziału w zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu akcjonariuszy także przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, chyba że umowa spółki albo jej statut stanowi inaczej.

Udział w walnym zgromadzeniu poprzez wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej ma obejmować w szczególności dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym wszystkich osób uczestniczących w zgromadzeniu wspólników, w ramach której mogą one wypowiadać się w toku obrad walnego zgromadzenia, przebywając w innym miejscu niż miejsce obrad walnego zgromadzenia oraz wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku walnego zgromadzenia.

Szczegółowe zasady udziału w walnym zgromadzeniu w takiej formie mają się znaleźć w regulaminie przygotowanym przez radę nadzorczą. Regulamin nie może jednak określać wymogów i ograniczeń, które nie są niezbędne do identyfikacji akcjonariuszy i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej.

W przypadku wykonywania prawa głosu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej spółka niezwłocznie będzie musiała przesłać akcjonariuszowi elektroniczne potwierdzenie otrzymania głosu. Na wniosek zaś akcjonariusza, złożony nie później niż po upływie trzech miesięcy od dnia walnego zgromadzenia, spółka będzie miała obowiązek przesłać akcjonariuszowi lub jego pełnomocnikowi potwierdzenie, że jego głos został prawidłowo zarejestrowany oraz policzony, chyba że takie potwierdzenie zostało przekazane akcjonariuszowi lub jego pełnomocnikowi wcześniej.

7. Spółki publiczne będą transmitowały swoje obrady obowiązkowo

O ile co do zasady w przypadku spółek niepublicznych, w regulacjach statutu można wyłączyć możliwość odbycia walnego zgromadzenia z wykorzystaniem środków komunikowania się na odległość, to w przypadku spółek publicznych jest ona obowiązkiem. W tym zakresie, spółka publiczna zobowiązana będzie zapewnić transmisję obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym.

To istotna zmiana dla emitentów, gdyż jak pokazywała praktyka tylko nieliczni z nich korzystali z możliwości uczestnictwa w walnym zgromadzeniu w sposób zdalny. Obecnie zostali oni postawieni przed faktem dokonanym. Rodzi to pytania o już zwołane zgromadzenia, które odbędą się po dniu obowiązywania regulacji Tarczy Antykryzysowej. Wydaje się, że w takich zgromadzeniach akcjonariusze muszą mieć zapewnioną już możliwość uczestnictwa za pomocą środków bezpośredniego komunikowania się na odległość.