Kary finansowe dla Cyfrowego Polsatu i Polkomtelu za reklamy wprowadzające w błąd, czyli sposoby walki z nieuczciwą reklamą

AKTUALNOŚCI, SPÓŁKA - RESTRUKTURYZACJA I UPADŁOŚĆ konkurencja, nieuczciwa reklama, UOKiK

W jaki sposób postępować w sytuacji, gdy konkurent dopuszcza się nieuczciwych zachowań rynkowych, stosując reklamę wprowadzającą w błąd? W pierwszej kolejności należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj.: Dz.U. z 2003 r. Nr 153 poz. 1503 ze zm., dalej: „u.z.n.,k.”). Reklama jako znaczące zjawisko gospodarcze jest współcześnie przedmiotem uregulowania w wielu aktach prawnych, których liczba w ostatnim czasie stale rośnie. Obok wyżej wskazanej ustawy, fundamentalne znacznie mają również m.in. przepisy ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tj.: Dz.U. z 2017 r. poz. 229, dalej: „u.o.k.k.”), która jako akt prawa publicznoprawnego, określa zasady ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów, podejmowanej w interesie publicznym.

Czym zatem jest reklama wprowadzająca w błąd? W świetle ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji za taką reklamę należy w szczególności uznać reklamę:

  • sprzeczną z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;
  • wprowadzającą klienta w błąd, co może wpłynąć na decyzję o zakupie towaru;
  • wywołującą u klienta lęk, wykorzystującą przesądy, czy też łatwowierność dziecka;
  • ukrytą – sprawiającą wrażenie neutralnej informacji, np. w postaci anonimowych wpisów w Internecie;
  • stanowiącą istotną ingerencję w sferę prywatności, np. poprzez uciążliwe nagabywanie klienta w miejscach publicznych, lub przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów, czy też nadużywanie technicznych środków przekazu informacji, np. poprzez wysyłanie informacji typu spam.

Ponadto, przepisy u.z.n.k. zawierają klauzulę generalną zakazującą zachowań przedsiębiorcy sprzecznych z dobrymi obyczajami (art. 3 u.z.n.k.). Przy ocenie nieuczciwej reklamy uwzględnić trzeba wszystkie jej parametry, w szczególności dotyczące jakości, sposobu prezentacji, czy jej przydatności.

Przedsiębiorcy stosującemu nieuczciwą reklamę w praktyce grożą sankcje za nieuczciwą reklamę, w tym przede wszystkim wysokie kary finansowe. Sankcje te mogą zostać wyegzekwowane na gruncie przepisów u.z.n.k. w drodze postępowania cywilnego lub też w wyniku decyzji wydanej przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: „Prezes UOKiK”) na drodze postępowania administracyjnego.

W ostatnim czasie Prezes UOKiK wydał decyzje (Decyzja Nr RKR – 14/2016, Decyzja Nr RKR – 15/2016, Decyzja Nr RBG – 10/2016) w związku z reklamami Cyfrowego Polsatu i Polkomtelu, które zdaniem Prezesa UOKiK wprowadzały klientów w błąd. Decyzje wydane przez UOKiK dotyczą reklam smartDOM i Power LTE, stanowiących pakiet usług. W swoim stanowisku UOKiK podkreślił, iż reklamy sugerowały, że za 61 zł miesięcznie można dostać pakiet usług ze smartfonem, tabletem i telewizorem. Jak wynikało ze skarg konsumentów, w rzeczywistości oferta obejmowała tylko usługi, a za sprzęt trzeba było dodatkowo zapłacić. Dodatkowo konsumenci skarżyli się do UOKiK na hasło reklamowe: „Usługi Power LTE – Internet LTE bez limitu danych”, widniejące na tablicach informacyjnych, w prasie oraz telewizji i oferujące pakiet z nielimitowanym dostępem do internetu, podczas gdy rzeczywiste warunki promocji Power LTE ograniczały zarówno wielkość transferu (pakiety danych),  jak i prędkość danych po wykorzystaniu zakupionego pakietu. Postępowania UOKiK w tej sprawie potwierdziły powszechne sygnały napływające ze skarg konsumentów oraz innych przedsiębiorców. Uznano, że reklamy jednoznacznie wprowadzały w błąd. Prezes UOKiK nałożył kary finansowe w łącznej wysokości 40,4 mln zł, przy czym kara nałożona na Polkomtel wyniosła 30,7 mln zł, a na Cyfrowy Polsat 9,7 mln zł. Ponadto, Prezes UOKiK nakazał emisję ogłoszeń w telewizji i na stronach internetowych przedsiębiorców o wprowadzeniu w błąd zakwestionowanymi reklamami. Podkreślił przy tym, że o ile reklama może przyjmować rozmaite konwencje, o tyle nie może ona doprowadzać do rozpowszechnienia informacji niezgodnych z prawdą. Decyzje Prezesa UOKiK nie są ostateczne, a ukarani przedsiębiorcy mogą odwołać się do sądu.

Warto podkreślić, iż każdego roku UOKiK prowadzi monitoring działalności firm, w wyniku czego prowadzonych jest rocznie około kilkunastu postepowań w sprawach dotyczących nieuczciwych reklam. Decyzje Prezesa UOKiK dotyczą najczęściej nierzetelnych reklam prezentowanych w telewizji lub prasie, nieuczciwych reklam porównawczych, wprowadzania w błąd klienta co do ceny i zakresu prezentowanej oferty, a także naśladowania komunikatów urzędowych.

Aleksandra Berger
Aplikant adwokacki