W związku ze zbliżającym się terminem wejścia w życie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (dalej: „Ustawa”) na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: „UOKiK”) w dniu 20 czerwca 2017 r., w zakładce „Aktualności”, ukazał się komunikat Prezesa UOKiK dotyczący o praktycznego stosowania nowych przepisów. Z uwagi na fakt, że Ustawa zacznie obowiązywać już od 12 lipca 2017 r., Prezes UOKiK udzielił odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w kontekście przepisów zakazujących wykorzystywania przewagi kontraktowej.Na wstępie wyjaśnić należy, iż UOKiK może interweniować w przypadkach, gdy łączna wartość obrotów między dostawcą a odbiorcą w którymkolwiek z dwóch lat poprzedzających rok wszczęcia postępowania przekroczyła 50 tys. zł oraz obrót nabywcy lub dostawcy, który stosuje praktykę, w roku poprzedzającym rok wszczęcia postępowania przekroczył 100 mln zł. Karą za wykorzystywanie przewagi kontraktowej jest kara finansowa w maksymalnej wysokości 3% obrotu przedsiębiorcy osiągniętego w roku poprzedzającym rok nałożenia kary.
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UOKiK, celem nowej Ustawy jest wyeliminowanie nieuczciwych praktyk handlowych w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami działającymi w branży rolno-spożywczej. Prezes UOKiK udzielając odpowiedzi na pytania, wskazał na najważniejsze kwestie, o jakich powinien pamiętać przy weryfikacji swoich umów przedsiębiorca nabywający lub sprzedający produkty rolne i spożywcze.
W swoim stanowisku, Prezes UOKiK wyjaśnił, że przewaga kontraktowa występuje w sytuacji, gdy między odbiorcą i nabywcą istnieje znaczna dysproporcja w potencjale ekonomicznym i jednocześnie słabsza ze stron nie ma wystarczających możliwości sprzedaży lub kupna produktów rolnych lub spożywczych od innych przedsiębiorców. Jednocześnie posiadanie przewagi kontraktowej nie jest zakazane, niedozwolone jest jej nieuczciwe wykorzystywanie. Jakie działania mogą zostać uznane za niedozwolone na gruncie Ustawy? Niedozwolone jest na przykład zawyżone, niewspółmierne pobieranie opłat za świadczone usługi, wymuszanie zakupu, np. poprzez wiązanie przedsiębiorcy ze zgodą na przyjęcie towaru do sprzedaży, czy też niezrealizowanie usług.
Celem nowej Ustawy jest ochrona szeroko pojętego interesu gospodarczego, nie jest nim zadośćuczynienie pojedynczym, poszkodowanym przedsiębiorcom. Wyjaśnić przy tym należy, iż Prezes UOKiK działa na gruncie prawa publicznoprawnego, nie zaś prywatnoprawnego. Jeżeli zatem dany przedsiębiorca czuje się poszkodowany działaniami swoich kontrahentów, może wnieść sprawę do sądu cywilnego na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Za produkty rolny i spożywcze uznawane są środki spożywcze, czyli jakiekolwiek substancje lub produkty przeznaczone do spożycia przez ludzi. Mogą to być produkty: przetworzone, częściowo przetworzone oraz nieprzetworzone. Do środków spożywczych zalicza się także napoje, gumę do żucia i wszelkie substancje (łącznie z wodą), świadomie dodane do żywności podczas jej wytwarzania, przygotowania lub obróbki. Środkami spożywczymi nie są np. pasze, tytoń i rośliny przed dokonaniem zbiorów.
Wskazać także należy, że Ustawa nie obejmuje dostaw bezpośrednich, czyli produkcji małych ilości surowców do konsumenta lub zaopatrującego go lokalnego zakładu. Przepisów Ustawy nie stosuje się do przypadków, kiedy dostawca sprzedaje produkty spółdzielniom, grupom oraz organizacjom – producentów owoców i warzyw, do których jednocześnie należy.
Na zakończenie wskazać należy, iż sprawami z zakresu wykorzystywania przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi zajmować się będzie Delegatura UOKiK w Bydgoszczy.
Ponadto, na stronie UOKiK można znaleźć odesłanie do specjalnie utworzonego portalu dotyczącego nowej Ustawy.
Adres portalu to: http://przewagakontraktowa.uokik.gov.pl.
Aplikant adwokacki,
Aleksandra Berger