Nowelizacja kodeksu spółek handlowych w zakresie transgranicznego łączenia, podziału i przekształcenia spółek vol. 1.

I. Implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r.

Do dnia 31 stycznia 2023 r. powinno dojść do implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. („dyrektywa 2019/2121”) zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 („dyrektywa 2017/1132”) w odniesieniu do transgranicznego przekształcenia, łączenia i podziału spółek.

Sama dyrektywa 2019/2121 w swojej preambule wskazuje na potrzebę zmiany przepisów dotyczących transgranicznych połączeń stanowiących ważny etap w usprawnianiu funkcjonowania rynku wewnętrznego dla spółek i przedsiębiorstw oraz w realizowaniu przez nie swobody przedsiębiorczości.

Projekt ustawy zmieniającej k.s.h. wprowadza możliwość dokonania podziału spółki komandytowo-akcyjnej, jak również spółka komandytowo-akcyjna będzie mogła stać się spółką przejmującą lub spółką nowo zawiązaną (co w obecnym brzmieniu przepisów nie jest możliwe). Bardzo istotną zmianą jest również wprowadzenie nowego rodzaju podziału spółek – podział przez wyodrębnienie.

Projekt przewiduje również nowe regulacje w zakresie transgranicznego połączenia, podziału i przekształcenia spółek. Możliwe będzie przekształcenie spółki kapitałowej lub komandytowo-akcyjnej w inną formę prawną z terytorium Unii Europejskiej („UE”) lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym („EOG”) bez potrzeby przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Do procesu transgranicznego połączenia, podziału lub przekształcenia spółki będzie wymagane uprzednie zaświadczenie o zgodności z prawem polskim podziału transgranicznego w zakresie procedury podlegającej temu prawu oraz opinia właściwego organu podatkowego. Zwiększy się również udział i ochrona pracowników w transgranicznych procesach przekształcenia, podziału i łączenia spółek.

Utrzymaniu będzie podlegać zakaz połączenia, podziału czy przekształcania spółek w likwidacji oraz spółek, wobec których ogłoszono upadłość. Teoretycznie nadal będzie więc możliwość przeprowadzenia procesu  połączenia, podziału lub przekształcenia spółki w restrukturyzacji (ustawa w obecnym i planowanym brzmieniu tego nie zakazuje). Z punktu widzenia jednakże celów postępowania restrukturyzacyjnego uznać należy, iż proces taki musiałby być ekonomicznie uzasadniony i nie mogłoby to dokonać się z pokrzywdzeniem wierzycieli objętych układem.

Z procesu transgranicznego połączenia, podziału i przekształcenia spółek kapitałowych wyłączone w dalszym ciągu zostaną spółki, których celem jest zbiorowe inwestowanie kapitału pozyskanego w drodze emisji publicznej, działających na zasadzie dywersyfikacji ryzyka oraz których jednostki uczestnictwa są na żądanie ich posiadaczy odkupywane lub umarzane bezpośrednio lub pośrednio z aktywów tej spółki.

Z procesu transgranicznego połączenia nadal wyłączone będą zagraniczne spółdzielnie.

II. Nowe możliwości spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna będzie mogła ulec podziałowi. Do tego procesu będzie konieczna (analogicznie do połączenia lub przekształcenia) zgoda wszystkich komplementariuszy pod rygorem nieważności.

Spółka komandytowo-akcyjna będzie mogła być również spółką przejmującą lub spółką nowo zawiązaną w procesach łączenia się spółek. Stanowi to wyłom w dotychczasowym zakazie posiadania takiego statusu przez spółki osobowe. Będzie więc możliwe łączenie się spółek osobowych lub kapitałowych i przeniesienie całego majątku spółek na spółkę komandytowo-akcyjną (jeśli będzie ona brała udział w procesie łączenia) lub zawiązanie nowej spółki komandytowo-akcyjnej jako spółki docelowej i przeniesienia na nią majątku łączących się spółek za jej akcje. Dotychczasowym uzasadnieniem ograniczenia spółek osobowych w procesach łączenia jako spółki przejmującej lub nowo zawiązanej było istnienie zbyt dużej więzi osobistej wspólników. Jednakże spółka komandytowo-akcyjna wykazuje spośród wszystkich spółek osobowych najmniejszą taką więź, nie występuje również tu problem przejścia ze struktury udziałowej na bezudziałową w przypadku połączenia z udziałem spółki kapitałowej.

Spółka komandytowo-akcyjna (na równi ze spółkami kapitałowymi) będzie mogła również łączyć się ze spółką zagraniczną, tj. spółką państwa członkowskiego UE lub państwa-strony EOG o odpowiedniej formie prawnej wymienionej w Załączniku II do dyrektywy 2017/1132 („spółka zagraniczna”).

Spółka komandytowo-akcyjna (na równi ze spółkami kapitałowymi) będzie również mogła przekształcić się w spółkę zagraniczną z jednoczesnym przeniesieniem co najmniej siedziby statutowej do państwa członkowskiego UE lub państwa-strony EOG („przekształcenie zagraniczne”).

III. Podział przez wyodrębnienie

Nowością jest wprowadzenie kolejnego rodzaju podziału spółek kapitałowych lub spółki komandytowo-akcyjnej, tj. podział przez wyodrębnienie, a który ma polegać na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki (kapitałowe albo spółki komandytowo-akcyjne) za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona. Proces ten będzie więc sprowadzał się do przeniesienia części majątku spółki dzielonej. Akcje lub udziały w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej ma otrzymać spółka dzielona a nie jej wspólnicy/akcjonariusze. W takim przypadku (analogicznie do podziału przez wydzielenie) nie będzie konieczności określania stosunku wymiany udziałów lub akcji spółki dzielonej na udziały lub akcje spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej i wysokości ewentualnych dopłat z tym związanych. Element ten nie będzie więc występował w planie podziału. Konieczne będzie jednakże uwzględnienie w planie podziału informacji o liczbie i wartości udziałów lub akcji w spółce lub spółkach przejmujących lub nowo zawiązanych obejmowanych przez spółkę dzieloną. Brak również będzie wymogu sporządzania pisemnego sprawozdania zarządu lub wspólników prowadzących sprawy spółki komandytowo-akcyjnej uzasadniającego podział spółki, czy też opinii biegłego. Jednakże, jeżeli spółką przejmującą albo nowo zawiązaną będzie spółka akcyjna to wówczas część majątku przejętego od spółki dzielonej potraktować można będzie analogicznie jako aport przy powstaniu spółki akcyjnej. Wówczas zarząd spółki akcyjnej jest zobowiązany do sporządzenia pisemnego sprawozdania określającego m.in. część majątku przejętego, a jeżeli majątek taki stanowi przedsiębiorstwo to wówczas do sprawozdania należy będzie dołączyć sprawozdanie finansowe dotyczące tego przedsiębiorstwa za okres ostatnich dwóch lat obrotowych. Będzie również konieczność poddania takiego sprawozdania badaniu przez biegłych rewidentów w zakresie jego prawdziwości i rzetelności.

Nie jest wiadome kiedy ustawa nowelizująca kodeks spółek handlowych wejdzie w życie. Jednakże na tak poważne zmiany należy przygotować się już teraz. Warte zapamiętania jest to, iż projekt ustawy zawiera przepis przejściowy, zgodnie z którym jeżeli plan połączenia, połączenia transgranicznego, podziału albo przekształcenia złożono w sądzie rejestrowym przed dniem wejścia w życie ustawy, do postępowań łączeniowych, podziałowych albo przekształceniowych stosuje się przepisy w brzmieniu dotychczasowym.

Paweł Szalewicz

Radca prawny/Doradca restrukturyzacyjny

SDZLegal Schindhelm