Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz. U. z 2016, poz. 2255), która weszła w życie 1 stycznia 2017 r., znowelizowała Kodeks spółek handlowych (k.s.h.) w zakresie regulacji istotnych dla funkcjonowania spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych. W ramach zmian przepisów dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wprowadzono ułatwienia dla wspólników mniejszościowych w wykonywaniu uprawnień do zwoływania zgromadzenia wspólników i uzupełniania jego porządku obrad, dokonując modyfikacji art. 236 i art. 237 k.s.h.

Prawo do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników mają zgodnie z art. 235 § 2 i 3 k.s.h. rada nadzorcza, komisja rewizyjna, a także inne osoby uprawnione w umowie spółki, jeżeli zwołanie zwołanie go uznają za wskazane, a zarząd nie zwoła zgromadzenia wspólników w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia odpowiedniego żądania. Z kolei zgodnie z nowym brzmieniem art. 236 § 1 k.s.h. wspólnikowi lub wspólnikom reprezentującym co najmniej jedną dziesiątą kapitału przysługuje uprawnienie do żądania zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia. Żądanie należy złożyć na piśmie zarządowi najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia wspólników. W art. 236 § 1 k.s.h. przesądzono więc wyraźnie, iż uprawnieni wspólnicy, występujący o zwołanie zgromadzenia wspólników, mogą równolegle domagać się umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia, którego zwołania żądają. Wprowadzenie powyższej zmiany wyklucza dokonanie wykładni przepisu w taki sposób, że zarząd mógłby spełnić żądanie wspólników zwołując zgromadzenie nie uwzględniając zaproponowanego przez nich porządku obrad.

Z kolei założeniem nowo wprowadzonego art. 236 § 1¹ k.s.h. jest wzmocnienie uprawnienia wspólników mniejszościowych do żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników. Regulacja powoduje obniżenie minimalnego ustawowego progu uprawniającego do żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników z jednej dziesiątej do jednej dwudziestej kapitału zakładowego. Zmieniono także termin na zgłoszenie żądania przez wspólników z miesiąca na trzy tygodnie przed terminem zgromadzenia wspólników oraz zobowiązano zarząd spółki do wprowadzenia zmian w porządku obrad i poinformowania o tym wspólników w trybie właściwym dla zwołania zgromadzenia. Progi określone w art. 236 § 1 i 1¹ mają charakter norm semiimperatywnych, co oznacza, że w umowie spółki można przyznać uprawnienia dotyczące zgłoszenia żądań wynikających z tych przepisów wspólnikom reprezentującym niższy niż 1/10 i odpowiednio 1/20 udział w kapitale zakładowym (art. 236 § 2 k.s.h.); należy przy tym pamiętać, że umowa spółki może obniżyć progi wyżej wskazane, jednak nie może ich podwyższyć. Wobec tego weryfikacji i uwzględnienia powyższych zmian ustawowych wymagałyby istniejące postanowienia umów spółek w zakresie uprawnienia do żądania uzupełnienia porządku obrad, zawierających dotychczasowe wymagania udziału w kapitale zakładowym, tj. co najmniej 1/10.

Kolejnym uprawnieniem przysługującym wspólnikom mniejszościowym, wynikającym z nowelizacji k.s.h i mającym na celu poprawę ochrony ich interesów, jest możliwość sądowego upoważnienia do zwołania zgromadzenia. Zgodnie ze zmienionym art. 237 § 1 k.s.h. jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia przedstawienia zarządowi żądania z art. 236 § 1 k.s.h., nadzwyczajne zgromadzenie wspólników nie zostanie zwołane z porządkiem obrad zgodnym z żądaniem, albo gdy w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników nie zostaną zamieszczone sprawy z art. 236 § 1¹ k.s.h., sąd rejestrowy może, po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia, upoważnić do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólnika lub wspólników występujących z żądaniem.

Ponadto należy wskazać, że w poprzednim stanie prawnym koszty zwołania i odbycia zgromadzenia zwołanego z upoważnienia sądowego ponosili wspólnicy, z których inicjatywy doszło do zwołania zgromadzenia, chyba że podjęto uchwałę o ponoszeniu kosztów takiego zgromadzenia przez spółkę. Nie istniała możliwość zwolnienia z ponoszenia tych kosztów. Po wejściu w życie nowelizacji wspólnicy mniejszościowi, na żądanie których zostało zwołane zgromadzenie, zgodnie z art. 237 § 2 zd. 2 ks.h. mogą zwrócić się do sądu rejestrowego o zwolnienie ich z obowiązku pokrycia kosztów nałożonych uchwałą zgromadzenia.