Dziś chciałbym zwrócić uwagę na kolejną ciekawą uchwałę Sądu Najwyższego z zakresu prawa spółek. Tak jak zawsze jest to bardzo świeże orzeczenie i brak do niego jeszcze uzasadnienia. Sama teza jest jednak bardzo ciekawa. Zgodnie bowiem z uchwałą z dnia 22 października 2010 r. (sygn. akt III CZP 69/10) umowa sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności wzniesionych na nim budynków zawartą między spółką kapitałową i jej prokurentem, jako kupującym, w której znacznie zaniżono cenę sprzedaży, jest inną podobną umową w rozumieniu art. 15 § 1 KSH. Na pierwszy rzut oka nie brzmi to groźnie. Przybliżmy jednak o co chodzi.

Zgodnie z art. 15 §1 KSH zawarcie przez spółkę kapitałową umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.

W powołanym powyżej przepisie mamy do czynienia z przewidzianym przepisem prawa obowiązkiem uzyskania zgody zgromadzenia wspólników na dokonanie czynności prawnej. Jakie są konsekwencje braku takiej zgody?

Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie musimy przejść do art. 17 KSH zgodnie z którym, jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników albo walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna. Co prawda regulacja §2 tego artykułu wskazuje, że zgoda może być wyrażona zarówno przed złożeniem oświadczenia przez spółkę, jak i po jego złożeniu, w takim wypadku musi to mieć jednak miejsce nie później, niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę. Potwierdzenie wyrażone po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności prawnej.

Zgodnie z powołaną uchwałą Sądu Najwyższego umowa sprzedaży zawarta z prokurentem, w której strony znacznie zaniżyły cenę będzie traktowana jak „inna podobna umowa” z art. 15 KSH, a zatem w przypadku braku stosownej uchwały zgromadzenia wspólników wyrażającej zgodę na jej zawarcie (podjętej przed jej dokonaniem, jak i po, ale nie później niż w terminie 2 miesięcy) umowa taka będzie nieważna. Orzeczenie to potwierdza istniejący w doktrynie pogląd, iż „inna podobna umowa” w rozumieniu art. 15 KSH to także umowa przewidująca nieuzasadnione uprzywilejowanie podmiotu objętego art. 15 KSH (członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurenta, likwidatora).

Jakie wnioski? Z jednej strony ostrożność w ustalaniu warunków transakcji, z drugiej zaś dbałość o uzyskanie stosownych zgód zgromadzenia wspólników. Czy oznacza to jednak, że należałoby się przyznać do przyjęcia zaniżonej ceny?

Na marginesie, czyż nie jest to ciekawa podstawa do stwierdzenia nieważności czynności prawnej?

Do tematu wrócę, jak ostatnio, po opublikowaniu uzasadnienia.

Pozdrawiam